Het is een lang verhaal geworden. Prostitutie in combinatie met geld,
hulpverlening en politiek is een veelzijdig onderwerp. Links en rechts vraagt
het om wat uitleg voor de outsiders. Dus ja, het is lang!
De afgelopen weken buitelen de
tweets en krantenartikelen over mensenhandel, prostitutie, seksueel misbruik,
loverboys en criminaliteit over elkaar heen. De meeste tijd worden al deze
termen op 1 hoop gegooid en is prostitutie tegenwoordig mensenhandel en vice
versa. Dit is mede het gevolg van het rapport “Op goede grond”, wat in de
volksmond al “Op slechte grond” heet, geschreven door de rapporteur
mensenhandel. Een fijn dik onleesbaar rapport van een paar honderd pagina’s
waardoor het merendeel van de mensen die het leest niet ziet dat er van de
cijfers en de definities niets klopt. Dat is vaak zo met hele dikke rapporten,
die moet je per definitie wantrouwen. Dikke rapporten worden ingewikkeld gemaakt
met als doel dat ambtenaren die er adviezen en wetgeving uit moeten destilleren
van doffe ellende alleen de conclusies lezen en die integraal overnemen.
Gelukkig maakte Peter Vasterman in twee NRC artikelen gehakt van de cijfers en
definities in het rapport. Kort gezegd, de cijfers kloppen niet omdat ze vastgesteld
zijn op basis van “aannames” en niet op basis van onderzoek. Of het
onderliggende onderzoek deugt niet of de cijfers zijn fout doorberekend.
Bovendien worden definities willekeurig gehanteerd, opgeklopt en door elkaar
gehaald.
Waarom is er opeens zoveel heisa over de prostitutiesector?
Iedereen schrijft opeens over
prostitutie en mensenhandel. Ja, u leest het goed, prostitutie EN
mensenhandel, want dat zijn 2 verschillende zaken. Net als seksueel misbruik,
loverboys en criminaliteit. Maar als mensen aan prostitutie en misbruikte
vrouwen denken, dan flikkeren ze al die termen in de blender, klutsen en hakken
een beetje en vervolgens krijg je enorm foute diarree. In die diarree staat met
hoofdletters geschreven: “PROSTITUTIE IS MENSONWAARDIG”! En hoedt u, want als
je twittert dat je vóór acceptatie en betere rechten van sekswerkers bent en wilt
dat er goede, veilige werkplekken voor prostituees zijn, dan word je automatisch
ingedeeld in het kamp dat niet tegen mensenhandel is. Hoe mismoedig wordt een
weldenkend mens daarvan.
Waarom is iedereen zo druk met
schrijven en zieltjes winnen? Dat is heel simpel hoor, het gaat vooral om geld.
Er is subsidiegeld nodig in de branche van het OM, bij de oppressie- en
veiligheidsdenkers en in de hulpverlening die sekswerkers definieert als
slachtoffer. Denk vooral niet dat het ook maar iets te maken heeft met
betrokkenheid bij het leven van sekswerkers. Het heeft ook niets te maken met
de vraag van sekswerkers zelf namelijk. Maar het heeft wel alles te maken met
geld in combinatie met moraal. Christelijke moraal die bepaalt dat sekswerk not
done is en dat we er alles aan moeten doen om het onzichtbaar te maken als
uitroeien niet lukt. De dubbele moraal van veel mensen en dus ook van sommige politici,
beleidsmakers, hulpverleners en journalisten.
U bent slachtoffer alleen weet u het nog niet!
Er zijn journalisten die een verlengstuk
zijn geworden van de hulpverlening en de rapporteur mensenhandel. Zij zijn “believers”
van de gedachte dat elke vrouw die in de prostitutie werkt eigenlijk een
slachtoffer is maar het zelf nog niet weet. Deze sekswerkers zouden de gedachte
dat prostitutie goed werk is fout hebben geïncorporeerd en slachtoffer zijn van
de eigen gedachte die hen als stroop om de mond is gesmeerd door kwaadaardige pooiers.
Met als gevolg het Stockholmsyndroom en andere ernstige stoornissen uit de
DSM-bijbel.
Werkelijk, ik val via Twitter
van de ene verbazing in de andere door wat sommige hulpverleners en journalisten
allemaal roepen over afwijkingen die sekswerkers massaal zouden hebben maar
niet willen erkennen. Vaak vraag ik me dan af of deze roeptoeters zelf
misschien hele nare ervaringen hebben opgedaan in de prostitutie of misschien
juist hunkeren naar de vrije gedachte van sekswerkers. Net zo iets als
ex-rokers die veel moeite hebben om het niet-roken vol te houden. In het
dagelijks leven zijn zij daardoor soms onuitstaanbaar als gevolg van een wolkje
rook dat in de buitenlucht kringelt. Allemaal begrijpelijk hoor, maar weet wel
waar je eigen weerstand vandaan komt als je hulpverlener of journalist bent en
domweg mee gaat roeptoeteren over trauma’s, Stockholmsyndromen, PTSS en andere
ellende. Je hebt het niet over een pleister plakken maar over een nogal forse
diagnose waarmee je alle prostituées in één klap stigmatiseert.
Deze uitspraken en theorieën
zetten ook echt veel kwaad bloed bij sekswerkers die oprecht en uit vrije wil
in de prostitutie werken. De paternalistische houding wekt veel weerstand en boosheid
omdat sekswerkers geloven in de eigen drive om dit werk te doen en geen zin
hebben om zich een afwijking te laten aanpraten. De badinerende toon is m.i. echt
walgelijk en er spreekt volledige miskenning uit van de sekswerker en haar
mogelijkheden. Deze psychologie van de koude grond schaadt (ex)prostituées en
wordt gebruikt in het nadeel van hen. Vroeger werd prostitutie in de DSM
beschreven als deviant gedrag. Geloof me, dat was niet als compliment bedoeld. We
zijn weer terug in datzelfde stenen tijdperk. Alleen blijkt er nu geen DSM voor
nodig, we hebben namelijk Twitter en slechte journalistiek. En voor je het weet
heb je een diagnose te pakken. Dus (ex)prostituées hoeden zich er wel voor om zich
in de openbaarheid bekend te maken als het elders ellende oplevert.
Journalistiek van hypes en emoties
Journalistiek die niet gebaseerd
is op hoor en wederhoor en op onjuist onderzoek en feitenmateriaal richt zich vooral
op sensatie en excessen. Het is slechts reproductie van ervaringsverhalen van
mensen die een aantal hulpverleningsinstanties schijnbaar graag in de touwen
hebben. Maar daarmee heb je geen onderzoek. Het zijn slechts eenzijdige
stellingen doorspekt met emotie en vaak niet eens goed gecheckt. Zo is de
emo-branche jarenlang in de ban geweest van het verhaal van Somaly Mam. Uiteindelijk
werd Somaly Mam de grote afgang van de branche want haar persoonlijk verhaal-dat
ze zou zijn verhandeld en seksueel misbruikt-bleek volledig verzonnen. Maar tot
dat Somaly Mam dat zelf aan de hele wereld toegaf werd ze voortdurend gequote. Dichter
bij huis kennen we in de wereld van kanker allemaal het Tara Singh Varma
verhaal die haar ziekte volledig had verzonnen, zoiets hebben we in Amsterdam
ook meegemaakt met het verhaal van Patricia Perquin die zich uitgaf als
prostituée (maar het niet was) en undercover wat journalistieke diarree
schreef. Echter, ambtenaren van het Stadhuis in Amsterdam halen haar verhaal
nog steeds aan alsof ze gisteren met haar een wip maakten op de wallen. Omdat ambtenaren
en hulpverleners grond nodig hebben om hun subsidie(verzoek) op te baseren blijven
zij dit soort zielige en soms verzonnen verhalen promoten. Praten met
sekswerkers die trots zijn op hun werk, of die het gewoon doen omdat het voor hen
de snelste manier is om geld te verdienen, levert een ambtenaar of hulpverlener
geen geld op voor een o zo nodig projectje. Subsidiegeld verkrijg je vaak op
emoties en dat is jammer, want het doet niet alleen de sekswerkers tekort, maar
ook de werkelijke slachtoffers van mishandeling en handel. Deze groepen zijn allemaal
gebaat met onderzoek dat is onderbouwd met juiste feiten en cijfers.
Symboolpolitiek voor subsidie
Bijna elk mens heeft vroeg of
laat een keer seks, maar o wee als je daar geld voor wilt betalen of ontvangen,
dan krijg je de moraalpolitie op je dak, zowel sekswerker als klant. Maar dat
rechtstreeks verkondigen is niet zo Nederlands, want wij willen als land graag
bekend staan als tolerant. Door moraal echter in een wet te verpakken-die
beoogt sekswerkers te beschermen tegen mishandeling en verhandeling-wordt het
voor veel politici en beleidsmakers wel acceptabel. Dus is er een nieuw wetje bedacht
dat van prostitutieklanten een verlengstuk van de politie maakt, het zogenaamde
“Zweedse model”. De prostitutieklant moet volgens deze wet-alvorens de seksdaad
te plegen-uitgebreid vragen aan de sekswerker in kwestie of zij boven de 18
jaar is, of ze niet gedwongen wordt en of ze niet mishandeld is, etc. Als voorbeeld
wordt meegegeven of de klant a.u.b. ook even op blauwe plekken wil controleren?
Ziet u blauwe plekken… meldt misdaad anoniem en de politie komt aangescheurd
met blauw zwaailicht en tetterende sirene. Althans, zo stelt de politiek het
zich vast voor want anders is deze maatregel inhoudsloos.
Droom lekker verder, want
denkt u nu echt dat de gemiddelde prostitutieklant gaat melden dat hij bij een
sekswerker op bezoek ging in een wereld waar alles in de politiecomputer wordt
vastgelegd, ook de zogenaamde anonieme belmomenten? Denkt u echt dat klanten
hun huwelijk en/of baan als topmanager bij ABN-AMRO daarvoor in de waagschaal
stellen? De politicus die dit denkt, sluit zijn ogen voor de werkelijkheid en
het eigen gedrag of dat van collega’s.
Laten we even praktisch zijn
Hoe denken OM, justitie en
politie deze wet ten uitvoer te brengen en te gaan controleren in het dagelijks
leven? Gaan ze undercover-prostituées inzetten? En worden dan blauwe plekken geschminkt
op lijf en leden van de namaak prostituées om te controleren of de klant ze wel
geteld en gemeld heeft? Wordt er afluisterapparatuur geplaatst in peeskamers, of
worden potentiele klanten uitgenodigd voor een triootje zodat de undercover rechercheur
die dit moet controleren in real life kan beluisteren of de klant alles wel uitgevraagd
heeft? Krijgt de klant een vragenlijst die hij moet afkruisen en eens per maand
anoniem mag inleveren bij het OM of wordt het een keukentafelgesprek? En krijgt
de klant gratis van het OM een mijnwerkerslampje om bij straatprostituees in
het donker de blauwe plekken te controleren in ruil voor zijn vragenlijst? Misschien
weet de GGD er nog een aantal vragen aan toe te voegen, zoals het al dan niet
gebruiken van condooms. En kan de FNV er nog een regel aan toe voegen over
minimum inkomsten voor een wip. Hoe zot mensen…
En wat als een goed bedoelende
klant wel meldt bij het misdaad nummer, denkt de politiek dan echt dat de
politie met een team speurkezen direct uitrukt voor die melding? Hoe naïef, hoe
naïef!
Misbruik van misbruikwetje
Daarnaast lopen we het gevaar
dat prostitutieklanten die wel melden misschien last hebben van de eigen
frustraties omdat ze niet binnen de betaalde tijd klaar konden komen bij een
prostituee en dus letterlijk en figuurlijk onbevredigd naar huis moesten. Of
men heeft een hekel aan de buurvrouw en verzint dat zij in de prostitutie
werkzaam is. Dat soort zaken komen veel voor hoor, vergis je niet, daar kan ik nog
wel wat schrijnende verhalen over vertellen. (Ex)prostituées zijn kwetsbaar
want die genieten weinig aanzien op de maatschappelijke ladder en worden daarom
gemakkelijk gecriminaliseerd en niet geloofd tijdens verhoor. Lucia de B. is
slechts één van de vele voorbeelden van tunnelvisie en dwaling bij politie en justitie
als gevolg van het feit dat zij ex-prostituée was.
Maak alleen regels en wetten die uitvoerbaar zijn
In Nederland staan we niet
stijf van de seks maar wel van de regels. Veel van die regels zijn overbodig, niet
doelgericht of dienen een ander doel dan waarvoor men zegt dat ze gemaakt zijn.
Toen ik vroeger hoofd was van teams
met (jeugd)hulpverleners kwam ik die sterke behoefte aan regels dagelijks
tegen. Als er een exces had plaatsgevonden rond een cliënt, waarbij in de
regels niet uitgebreid stond beschreven “wat te doen bij dit specifieke exces?”,
dan bleken hulpverleners soms al snel onthand. Zij voelden zich dan onmachtig
om op te treden omdat het leek alsof er geen regel voor was. Je kon er de klok
op gelijk zetten dat in de eerstvolgende teambespreking dan een voorstel kwam
voor een nieuwe regel. De achterliggende gedachte hierbij is het gevoel van
schijnveiligheid van regels in de hoop dat je een volgende keer bij een
dergelijk exces adequater zal optreden. Maar een exces heet niet voor niets een
exces…dat noem je zo omdat het een exces is! En elk exces verloopt altijd weer
anders als het vorige exces. Voor excessen moet je dus geen symbolische regels
maken maar beleid. Dat beleid moet er op gericht zijn dat hulpverleners handelingsbevoegdheid
hebben om creatief-maar wel binnen de bestaande regels-kunnen optreden
in een moeilijke en soms weinig voorkomende situatie.
Mijn antwoord naar medewerkers
binnen hulpverleningsteams was dus altijd: prima, als jullie als team een
nieuwe regel willen, bedenk een betere maar dan moet een andere regel
verdwijnen. Want niet de kwantiteit van de regels maar passend beleid helpt om
goed te kunnen hulpverlenen. Daarnaast kreeg men de opdracht mee om de nieuwe
regel kort te formuleren én de regel moest begrijpelijk zijn voor teamleden die
nooit dit exces hadden meegemaakt. Regels zijn er als houvast en je moet kunnen
onthouden wat die regels zijn anders verdwaal je in het regelwoud. Vaak zat een
team dan een uur te praten om er uiteindelijk achter te komen dat de regel niet
nodig was. Er was namelijk al lang een andere regel die optreden bij excessen
mogelijk maakte. Slechts heel zelden bleek een oude regel niet meer afdoende,
maar dan volstond een uitbreiding van een bestaande regel met een enkel woord.
De moraal van het verhaal
Houd op met het maken van symbolische
en oncontroleerbare regels en wetgeving voor de prostitutiebranche. Om
mishandeling van vrouwen e.a. aan te pakken is er al meer dan voldoende
wetgeving. Gedwongen prostitutie is bovendien geen prostitutie, dat is
mishandeling. Zorg dus dat je sekswerkers steunt in hun rechten zodat zij zich
gesterkt weten door goede wetgeving. Biedt steun en support waaruit blijkt dat
de politiek zich bekommert om sekswerkers. Alleen dan durven zij aan te kloppen
als er werkelijk misstanden zijn. Sekswerkers zijn namelijk degene die de
branche het beste kennen, dus als je meldingen van misstanden wilt hebben dan
moet je op goede voet staan met de sekswerkers zelf. Kom dan niet met idiote
promofilmpjes over misstanden aan gemaakt in een taal die de buitenlandse
sekswerker niet eens verstaat en die te gênant zijn zo slecht. Dan maak je je
zelf als ambtenaar of hulpverlener volledig belachelijk. Stop dus met over de
ruggen van sekswerkers subsidiegeld te verdienen voor uitbreiding van
hulpverleningsinstanties, politiekorps of OM. Doe gewoon je werk met oprechte
interesse in het wel en wee van sekswerkers.
Geld over de balk maar slecht gemikt
Als er geld nodig is, start dan
bovendien niet van die niet-werkende hulpverleningsprojecten die bakken met
geld kosten en-naar zo is gebleken-ook verzonnen verhalen aantrekken. Zo heeft
een hulpverleningsproject uit het hoge Noorden van Nederland ooit een project
opgezet voor Nederlandse “loverboy meisjes” in Thailand. Zij mochten geheel
gratis maandenlang in Thailand afkicken van de foute liefdesrelatie. Geloof
mij, voor een dergelijke gratis droomvakantie zou ik ook wel een paar
hulpverleners op de koop toe nemen die aan mijn kop zeiken. Ik heb lang genoeg
in hulpverleningsland gewerkt om te
weten dat een fenomeen als “loverboy-meisjes” een goede term is om subsidie te
vergaren! Laten we die term maar heel snel op de schroothoop gooien. Er zijn
namelijk maar heel erg weinig loverboy-meisjes waar het verhaal van klopt. Er
zijn wel erg veel meisjes en ook volwassen vrouwen die onbedoeld in een foute
relatie blijven plakken en die best een steuntje in de rug kunnen gebruiken van
de hulpverlening. Die projecten krijgen weer geen subsidie of worden gekort,
want het geeft niet van die mooie emo-verhalen waarbij je jankend kan denken
“ohh, als dit mijn dochter maar nooit overkomt”.
Door misbruik, mishandeling, mensenhandel
en sekswerk op één hoop te gooien wordt de sector misbruikt om de emoties bij
beleidsmakers aan te wakkeren die de geldbeurs moeten openen. De geldstroom
gaat steeds vaker naar projecten en instanties die de prioriteit bij het voortbestaan
van de eigen branche leggen en niet bij de realiteit van het probleem dat zij
beschrijven. Of het nu gaat om de grote geldwereld van de beveiliging bij het
befaamde project1012 in Amsterdam of om de zelfstandige sekswerker die als
zielig hoopje mens wordt afgeschilderd en moet worden “gered”. Het grijpt
allemaal in elkaar en naar hetzelfde; het voortbestaan van de eigen baan, het
eigen bedrijf, de eigen branche of de gezamenlijke natte droom.
Prostitutie is het oudste beroep en zal nooit verdwijnen
De prostitutiewereld is een
ingewikkelde wereld. En ja, er komen zeker misstanden en desillusies voorbij
zoals trouwens in elke tak van arbeid. Maar die overkom je alleen als sekswerkers
zich geaccepteerd en gesteund weten en als je met hen samenwerkt. Dat geldt
namelijk ook bij elke werksoort. Door sekswerkers te criminaliseren en het werk
te verbieden of te bemoeilijken verdwijnt noch de vraag naar, noch de
prostitutie. Dat is namelijk nergens ter wereld ooit gelukt, welke doodstraf
men er ook tegenover stelde. Wat wel bewezen is, dat criminalisering van
prostitutie leidt tot onzichtbaarheid van misstanden omdat de branche ondergronds
verder gaat. Daarnaast bleek op het grote Aidscongres in Melbourne deze week
dat het Zweedse model zelfs leidt tot een toename van misstanden in de prostitutie
en een toename van illegale sekswerkers. Kortom, het model werkt niet, dat is in
Noorwegen dus al bewezen. Het is wel in ieders belang om sekswerk te
decriminaliseren en sekswerkers te steunen bij het veilig uitoefenen van hun
job door de werkomstandigheden te verbeteren en te luisteren naar noden en
wensen. Ook in het kader van de Aidspreventie is dit nog steeds de beste
werkwijze bleek deze week eveneens op het Aidscongres in Melbourne. Investeer
dus positief in sekswerkers en belangenorganisaties voor prostitutées. Alleen
door samen te werken met hen kom je verder.
Nuttige informatie
bij dit onderwerp
